Αστούριας

(Asturias). Αυτόνομη επαρχία (10.604 τ. χλμ., 1.062.998 κάτ. το 2001) της βόρειας Ισπανίας προς τον Βισκαϊκό κόλπο. Περιβάλλεται στα Ν από τα Κανταβρικά όρη από τα οποία κατεβαίνουν διάφοροι ποταμοί προς τη θάλασσα (Ναλόν, Αένα, Ναβία, Σέλα) με ορμητικό και μικρό σε μήκος ρου. Συνορεύει στα Δ με τη Γαλικία, στα Ν με τη Λεόνε και στα Α με την Παλαιά Καστίλη. Η οικονομική σημασία της Α. οφείλεται κυρίως στην παρουσία άνθρακα (μαζί με τη Λεόνε παρέχουν το 80% της ισπανικής παραγωγής), που σε μερικές περιπτώσεις συνοδεύεται από κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος, όπως στην Πονφεράδα. Στον συνδυασμό αυτό οφείλονται η δημιουργία και η ανάπτυξη ακμαίας μεταλλουργικής βιομηχανίας με κέντρα την Οβιέδο (Oviedo), την Αβιλές (Aviles) και τη Χιχόν (Gijon). Υπάρχουν επίσης σημαντικά κοιτάσματα μολύβδου, ψευδαργύρου, μαγγανίου και χαλκού. Οι κάτοικοι ασχολούνται και με την εκμετάλλευση των δασών, την κτηνοτροφία και την αλιεία, καθώς και την κονσερβοποίηση των σχετικών προϊόντων. Ο πληθυσμός της περιοχής είναι πυκνότερος κατά μήκος των ακτών, ενώ οι ορεινές ζώνες του εσωτερικού είναι αραιοκατοικημένες και έχουν σημειώσει μικρότερη οικονομική και κοινωνική πρόοδο. Κυριότερη πόλη της περιοχής είναι η Οβιέδο, πρωτεύουσα της ομώνυμης περιφέρειας, σπουδαίο βιομηχανικό (σιδηρουργική βιομηχανία, εργοστάσιο όπλων) και πολιτιστικό κέντρο με πανεπιστήμιο και επιπλέον οδικός κόμβος του εσωτερικού της περιοχής. Ιδρύθηκε τον 8o αι. και έχει περίφημα μνημεία, από τα οποία κυριότερα είναι ο γοτθικός καθεδρικός ναός και η εκκλησία του Σαν Χουλιάν ντε λος Πράντος του 9ου αι. Σε απόσταση περίπου 25 χλμ. από την Οβιέδο βρίσκεται η Χιχόν, μεγάλο κέντρο της σιδηρουργικής βιομηχανίας και σημαντικό εξαγωγικό λιμάνι, το μεγαλύτερο της Α. Είναι επιπλέον κέντρο χειμερινής διαμονής. Μικρότερη αλλά πιο ενδιαφέρουσα από καλλιτεχνικής πλευράς είναι η Αβιλές, στον ποταμόκολπο του ομώνυμου ποταμού, ανθηρό βιομηχανικό κέντρο (σιδηρουργία) και λιμάνι, με πολλά μνημεία, μεταξύ των οποίων και η εκκλησία του Σαν Νικολάς ντε Μπάρι του 14ου αι. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι το Λιάνες, με κτίρια του 15ου αι., η Βιλιαβιθιόσα, σε γραφική θέση, η Λουάρκα, πολυσύχναστο κέντρο θαλάσσιων λουτρών, το Γκράντο και το Μιέρες, βιομηχανικά κέντρα στο εσωτερικό, όχι μακριά από την Οβιέδο. Ιστορία.Στην Α. κατοικούσαν σε εποχές προγενέστερες της νεολιθικής περιόδου πληθυσμοί που, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα των παραθαλάσσιων σπηλαίων, είχαν ως κύριες ασχολίες το κυνήγι και το ψάρεμα και είχαν δημιουργήσει μια βαθμίδα πολιτισμού που γνώρισε την επεξεργασία του πυριτόλιθου και είναι γνωστή ως αστούριος πολιτισμός. Στην ρωμαïκή εποχή, στην περιοχή κατοικούσαν κελτικοί πληθυσμοί, τους οποίους η Ρώμη κατόρθωσε να υποτάξει μόλις κατά την εποχή του Αυγούστου. Ωστόσο, για δύο ακόμα αιώνες η Α. υπήρξε κέντρο εντατικού ανταρτοπόλεμου εναντίον των Ρωμαίων. Όταν το 411 έγινε η εισβολή των Βησιγότθων στην Ισπανία, η Α. έμεινε ξεκομμένη (όπως άλλωστε ολόκληρο το βορειοανατολικό άκρο της χερσονήσου) και για σύντομο χρονικό διάστημα βρέθηκε υπό την κατοχή των Σουηβών. Οι Άραβες έφτασαν στην περιοχή στο τέλος του 7ου αι. και, όπως είχε συμβεί και με τους Ρωμαίους, αντιμετώπισαν σθεναρή αντίσταση των κατοίκων που είχαν αποσυρθεί για να αμυνθούν στα απρόσιτα βουνά της περιοχής. Πολύ σύντομα στους ντόπιους προστέθηκαν και οι Βησιγότθοι που έφευγαν μπροστά στον εισβολέα και έτσι το 718 ιδρύθηκε ένα ανεξάρτητο βασίλειο, το οποίο αγωνίστηκε εναντίον της μουσουλμανικής επέκτασης, πολεμώντας στο πλευρό του Καρλομάγνου και του Λουδοβίκου του Ευσεβούς. Η Α. έγινε έτσι ο μοχλός της ισπανικής εξέγερσης κατά των Αράβων. To 924 η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από το Οβιέδο στη Λεόνε και από τότε το βασίλειο πήρε το όνομα αυτής της πόλης. Περιοχή παραδοσιακά ανεξάρτητη (αγωνίστηκε κατά καιρούς εναντίον των διαφόρων κατακτητών), στα νεότερα χρόνια αντιστάθηκε κατά τον Ναπολέοντα, αργότερα κατά του φρανκικού φασισμού (1936-39), ανέπτυξε με έντονο αναρχοσυνδικαλιστικό κίνημα τον 20ό αι., ενώ το 1981 παραχωρήθηκε στην περιοχή καθεστώς αυτόνομης επαρχίας από την κεντρική ισπανική κυβέρνηση. Η Οβιέδο είναι η πρωτεύουσα της Ισπανικής αυτόνομης επαρχίας Αστούριας, περιοχή που αντιστάθηκε στο καθεστώς του Φράνκο από τη δεκαετία του 1930 (φωτ. Salvat). Η περιοχή Αστούριας είναι εξαιρετικά ορεινή και περιλαμβάνει τις βόρειες πλαγιές των Κανταβρικών ορέων μέχρι τον Ατλαντικό ωκεανό (φωτ. Salvat).